Gaasbeek verzoent oud en nieuw in het Meesterplan

Een masterplan voor het Kasteel van Gaasbeek

Voor het Kasteel van Gaasbeek wordt 2020  een waar kanteljaar. De uitwerking van het masterplan komt op kruissnelheid waardoor na 30 augustus de poorten van het kasteel sluiten voor een grote restauratiecampagne die twee en een half jaar zal duren. Het omliggende park en de Museumtuin blijven tijdens deze werken toegankelijk voor het publiek.  

Maar vooraleer het zo ver is, kan het kasteel vanaf 1 april 2020 nog een laatste keer bezocht en ervaren worden in de vorm waarin het sinds 1924 als museum geopend werd. Zo krijgt iedereen ruimschoots de kans om tijdelijk afscheid te nemen van de historische kasteelinterieurs en de daarin permanent opgesteld kunstwerken. 

©Natuur en Bos

 
In 2012 is Bogdan & Van Broeck Architects aangesteld om een masterplan uit te werken om tot "een hedendaagse ruimtelijke toekomstvisie" te komen voor het volledige domein van Gaasbeek. Dit omvat het kasteel, de museumtuin en het omliggend park met al de bijgebouwen van het kasteel.

In het masterplan staan zes ambities:

1. Het kasteel volledig toegankelijk maken, ook voor mensen met een beperking;

2. Een deel van de administratieve vleugel omvormen tot museum;

3. De  collectie anders en beter presenteren;

4.  Alle gebouwen in het park en  de historische interieurs in het kasteel helemaal restaureren;

5. Een nieuw gebouw creëren voor onthaal publiek, administratie, archief, bibliotheek en depot optrekken;

6. Een nieuw concept ontwikkelen voor het park.

Visie

Het kasteel en het park zijn geen "bevroren" gegevens, maar ze evolueren permanent, als een werk dat nooit wordt beëindigd  (een work in progress).

 Concreet betekent dit dat wanneer grote (invasieve) ingrepen nodig zijn in het kasteel, ervoor geopteerd wordt het historisch gegeven te versterken, in plaats van louter oog te hebben voor de nieuwe functies. Zo kan een lift die het kasteel toegankelijk maakt voor rolstoelgebruikers deels doorzichtig zijn, en op die wijze de bezoeker tonen met welk materiaal het kasteel gebouwd werd, hoe dik de muren zijn of hoe het kasteel door de eeuwen heen (herop)gebouwd werd. 

 
Landschappelijk is momenteel het visuele aspect in het kasteelpark dominant. De andere zintuigen worden nauwelijks geactiveerd. Het resultaat hiervan is dat de (sensorische) beleving van het landschap eerder beperkt blijft. Bovendien biedt het kasteeldomein een geïsoleerde aanblik, het ligt als het ware op en in zichzelf, zonder echte of hechte band met de ruimere omgeving.Het masterplan zet in op een actieve beleving van het park en een hernieuwde verbinding met het (agrarische) Pajottenland en de groene gordel rond Brussel.

©Kasteel van Gaasbeek

Dichters bij Bruegel

 Winterlandschap met schaatsers en vogelknip

Vreemd in de zomer 

Nu de aarde opwarmt

 en wij ons verkneukelen aan onze eigen Middellandse Zee

 Mare Nostrum

Voor wie er in gelooft. 

Want Niemand heeft ons een lang en gelukkig (eeuwig) leven beloofd.

 Nu de dagen alweer korten en de winter nog eens  winter wordt zeer binnenkort.

1565 Bruegel schildert dit Winterlandschap. Het is niet uitgesloten dat hij alludeert op de zeer strenge winter van 1564-1565 die volgens de toenmalige kroniekschrijvers bijzonder hard was. Het tafereel heeft ongetwijfeld een diepere betekenis, verbonden aan de wijdverspreide zestiende eeuwse allegorische interpretatie van het menselijk leven: de gelovige is als een pelgrim die op zijn levensweg tal van gevaren en verleidingen moet weerstaan om zijn heil te bereiken. Zie op de afbeelding de vogelval:  de vogel staat in die tijd symbool voor de menselijke ziel (die toen nog als een vaststaande werkelijkheid gold, de tijden veranderen) die immer gevaar loopt.

 In de  bundel Terug naar toen we begonnen, samengesteld  door Yvo Van Strijtem, krijgen  veertig dichters het woord bij de beelden van Bruegel. Ik citeer graag een gedicht bij dit zelfde meesterwerk van de ongeëvenaarde  Pieter Bruegel de Oude:

"Herlinda Vekemans

Zonder Zon

het strakke ritme van grijze wintertakken

is kaler en trager dan de regelmaat

van nerven in zomerbladeren

het is haperend, en zwakker

dan het stuwen en duren van de stam

het sijpelt tak en boom

het druppelt dag en nacht

het is te stil voor vogels

het is maanstil in het blauwe uur

voor de gele drukte van de zon."

Woord en beel versterken mekaar en scheppen een meer intieme en krachtige werkelijkheid. Ook hier en nu bij Bruegel. "Zijn werk van ruim vier eeuwen geleden is als een krachtige levensboom blijven doorgroeien tot vandaag. Met de schilderijen van Pieter Bruegel de Oude voor ogen verzamelde Ivo van Strijtem veertig eigentijdse Nederlandstalige gedichten die niet louter terugblikken, maar vooral een kritisch beeld van de moderne mens schetsen. 'Terug naar toen we begonnen' weerspiegelt Bruegel op een unieke, poëtische manier. " zo luidt het op de achterzijde van de bundel die Ivo Van Strijtem samenstelde bij en naar aanleding van de tentoonstelling in domein Groenenberg.

Ivo van Strijtem wordt niet voor niets als een ambassadeur van de poëzie bestempeld. In zijn enthousiasmerende essayverzameling Iedereen dichter! en in Een kamer met een tafel en schrijfgerei drukt Ivo van Strijtem zijn bewondering voor dichters en gedichten uit.

Op donderdag 12 september 2019, 20u00 is er in Kasteel Groenenberg  een Poëzieavond 'Terug naar toen we begonnen' naar aanleiding van de 'finissage' van de tentoonstelling. Op de finissage van de Breugelexpo lezen vijf van hen voor: Geert Jan Beeckman, Lies Van Gasse, Geert van Istendael, Ivo van Strijtem en Maud Vanhauwaert. I.s.m. gemeente Lennik, Agentschap voor Natuur en Bos, Vlaanderen, Erfgoedcel PZ, Gemeente Sint-Pieters-Leeuw.

praktische info: 

datum: Donderdag 12 september 2019 | 20 u. locatie: Kasteel van Groenenberg | Konijnenstraat 172B, 1602 Vlezenbeek toegang: € 10 info & tickets: www.comaspl.be