Nudging Bron: Wikipedia
Nudging (of nudgen) is een in 2008 beschreven gedragspsychologische motivatietechniek waarbij mensen subtiel worden gestimuleerd om zich op een gewenste wijze te gedragen. De term is populair geworden door het in 2008 verschenen Engelstalig boek Nudge: Improving Decisions About Health, Wealth, and Happiness van de wetenschappers Richard Thaler en Cass Sunstein. Volgens hen is een nudge elk aspect van de keuzearchitectuur dat het gedrag van mensen verandert op een voorspelbare manier, zonder opties te verbieden en/of financiële prikkels significant te veranderen.[1] De techniek kan worden gezien als het geven van een 'duwtje' (Engels: nudge) in de 'goede' richting. Het klassieke voorbeeld is het plaatsen van een nepvlieg op urinoirs zodat mannen niet meer naast de pot plassen. Volgens Thaler en Sunstein is nudging een goede aanvulling op de drie traditionele instrumenten van gedragsbeïnvloeding: wetgeving, voorlichting en financiële prikkels. Die kunnen respectievelijk te dwingend, te paternalistisch of te duur zijn, en bovendien gaan ze uit van de mens als rationeel wezen.[2]
Sinds het indienen van een conceptnota in het Vlaams Parlement op 8 mei 2015 wordt ook in Vlaanderen het politieke debat over het invoeren van de nudging-techniek in onder meer de welzijnssector gevoerd.[3]
Toepassingen van nudging
Nudging kan gerealiseerd worden door subtiele aanpassingen van de omgeving. Bijvoorbeeld met stickers in de vorm van voetstappen die leiden naar de trap om zo het trapgebruik te stimuleren, of door in kantines fruit op ooghoogte te plaatsen, terwijl men zich voor ongezondere snack moet bukken.[4] Ook het opt-outsysteem bij orgaandonatie is een vorm van nudging.Kritiek
Maar deze nieuwe vorm van gedragsbeïnvloeding stuit ook op kritiek. Sommige psychologen en filosofen vragen zich af of de overheid (politici, beleidsmensen) niet te ver gaat in het sturen of manipuleren van mensen en zich bezondigt aan ongewenst paternalisme.[5] Volgens anderen beperkt nudging zich enkel tot een gedragswijziging op korte termijn maar zet het niet aan tot een mentaliteitsverandering op lange termijn.[6]
