Bevolkingsdichtheid Rand dubbel zo groot als Vlaams gemiddelde

Het Vlaamse en het groene karakter van de Rand rond Brussel blijven sterk onder druk staan. Dat blijkt uit het nieuwe Cijferboek Vlaamse Rand. De bevolking groeit, wordt steeds diverser en vanuit Brussel en Wallonië komen steeds meer leerlingen naar scholen in de Vlaamse Rand. De bevolkingsdichtheid in de Vlaamse Rand is nu ongeveer het dubbele van de gemiddelde bevolkingsdichtheid in het Vlaamse Gewest, wat zorgt voor sociale verdringing en druk zet op de resterende open ruimte. “De nieuwe Vlaamse Regering doet de middelen voor de Rand stijgen met maar liefst +60%”, zegt minister van Vlaamse Rand Ben Weyts. “Geen dag te vroeg”.

Het Agentschap Binnenlands Bestuur heeft samen met Statistiek Vlaanderen een reeks relevante gegevens over de Vlaamse Rand gebundeld in het tweejaarlijkse Cijferboek Vlaamse Rand. Daaruit blijkt dat het inwonersaantal blijft stijgen. Op 10 jaar tijd is de bevolking met +8% gegroeid, wat aanzienlijk meer is dan het gemiddelde groeitempo in Vlaanderen (+6%). Er wonen nu 431.852 mensen in de 19 gemeenten van de Vlaamse Rand. Die bevolking wordt steeds diverser: 36% van de inwoners is van buitenlandse afkomst (tegenover 27% 10 jaar geleden) en 15% heeft een vreemde nationaliteit (tegenover 11% 10 jaar geleden).

De bevolkingsdichtheid in de Vlaamse Rand (892 inwoners per km²) is nu ongeveer het dubbele van de gemiddelde bevolkingsdichtheid in het Vlaams Gewest (481 inwoners per km²). Dit zorgt voor sociale verdringing en zet grote druk op de resterende open ruimte. De prognoses voorspellen een verdere bevolkingsgroei van +6% in de komende 10 jaar – meer dan gemiddeld in het Vlaams Gewest, waar de prognose +5% is. “We willen het groene karakter van de Rand versterken”, zegt minister van Vlaamse Rand Ben Weyts. “Zo gaan we bijvoorbeeld gronden aankopen om actief te bebossen. De woningmarkt zal krap blijven en daarom willen we voorrangregels voorzien voor mensen die een band hebben met de streek”.

Het Vlaamse karakter van de Rand staat onder grote druk. Minder dan 1/3de van de moeders (31%) spreekt Nederlands met de eigen kinderen. “Als we anderstaligen bij hun aankomst in de Rand in een warm bad willen trekken, dan moet er wel genoeg water in dat bad blijven staan”, zegt Weyts. “Het Vlaamse karakter van de Rand moet versterkt worden. Tot nu toe had de minister van Vlaamse Rand daar amper eigen budget voor. Deze Vlaamse Regering geeft mij nu voor het eerst een substantieel eigen budget. Zo kunnen we in de Rand zelf investeren in dingen die we belangrijk vinden. De extra financiële ondersteuning van Halle, Dilbeek en Vilvoorde wordt ook voortgezet. Als je naar het totaal kijkt, dan stijgen de middelen voor de Vlaamse Rand met +60%”.

Het Cijferboek stipt ook aan dat er steeds meer leerlingen dagelijks pendelen vanuit Brussel en Wallonië om school te lopen in de Vlaamse Rand. Het aantal Brusselse leerlingen die in de Rand leerplichtonderwijs volgen is op 10 jaar tijd bijna verdubbeld. Er zijn nu 13.800 jongeren uit Brussel die schoollopen in de Vlaamse Rand. Het aantal Waalse leerlingen is gestegen met +23%. Er zijn nu al 4.377 jongeren uit Wallonië die schoollopen in de Vlaamse Rand.

“We bekijken of we een voorrangsregel kunnen invoeren voor kinderen uit de Vlaamse gemeenschap, zodat Vlaamse leerlingen niet opzijgezet worden door Waalse leerlingen”, zegt Weyts. Het volledige cijferboek en de bijhorende toelichtingsnota worden gepubliceerd op www.vlaamserand.be/cijfers.

Blijvende migratie naar de Vlaamse Rand

In 2018 woonden er 431.852inwoners in de Vlaamse Rand (NVDR: dit zijn ALLE Vlaamse gemeenten die rechtstreeks aan Brussel grenzen), ofwel 6,6% van de totale bevolking van het Vlaams Gewest. 16,8% van de inwoners woont er in één van de zes faciliteitengemeenten, de andere 83,2% in de dertien overige gemeenten van de Vlaamse Rand. 

De bevolking groeide er de afgelopen jaren met 8,6%, dit is sneller dan in het Vlaams Gewest waar het groeipercentage op 6,4% lag. Die groei concentreerde zich voor een deel in gemeenten uit het noordoostelijke deel van de Rand zoals Zaventem, Machelen en Vilvoorde. Bevolkingsprognoses wijzen uit dat het inwonersaantal van de Vlaamse Rand in 20285,9% groter zal zijn dan vandaag, terwijl het groeipercentage voor het volledige Vlaams Gewest 4,7% bedraagt. Hoewel het verschil in bevolkingsgroei volgens de prognoses dus licht zal dalen, blijft het wel een beduidend verschil. 

Het hele gebied van de Vlaamse Rand beslaat 3,6% van de totale oppervlakte in het Vlaams Gewest. Met een bevolkingsaandeel van 6,6% in de totale bevolking van het Vlaams Gewest maakt dat van de Vlaamse Rand een dichtbevolkt onderdeel van het gewest. Zo bedraagt de bevolkingsdichtheid er 892 inwoners per km2, bijna het dubbel van de dichtheid in het Vlaams Gewest. In 2018 hebben 66.100 inwoners van de Vlaamse Rand een niet-Belgische nationaliteit. Dat aandeel is significant hoger dan in het Vlaamse Gewest (8,7%), maar beduidend lager dan in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest (34,8%).

Tussen de gemeenten onderling zijn er grote verschillen. Meer dan een kwart van de inwoners in Kraainem (31,0%) en Tervuren (25%)hebben een niet-Belgische nationaliteit. In Dilbeek, Meise en Merchtem is dat minder dan 10%. Daarnaast hebben ook heel wat mensen met een Belgische nationaliteit banden met andere landen. Zo is 36,7% van de inwoners van de Vlaamse Rand van buitenlandse herkomst, terwijl dat cijfer in het Vlaams Gewest met 20,5% duidelijk lager ligt. Meer dan de helft van de mensen van buitenlandse herkomst in de Rand hebben wortels buiten de Europese Unie. Machelen kent het grootste percentage inwoners van niet-Europese origine (42,1%) van alle Vlaamse gemeenten.

In de top vijftien van alle Vlaamse gemeenten komen zeven gemeenten uit de Vlaamse Rand voor. De Vlaamse Rand is één van de meest geglobaliseerde gebieden in Europa, voor een deeldoor externe migratie maar voornamelijk door binnenlandse verhuisbewegingen. De nabijheid van de officieuze hoofdstad van de Europese Unie speelt daarbij een doorslaggevende rol. 

De gemeenten van de Vlaamse Rand vingen de afgelopen decennia een aanzienlijk deel van de grote hoofdstedelijke bevolkingsgroei binnen hun grondgebied op. Sinds het jaar 2000 is er sprake van een duidelijke stijging van inwoners van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest die naar het Vlaams Gewest verhuizen. Het overgrote deel van hen vestigt zich in de Vlaamse Rand of in aangrenzende gemeenten van het arrondissement Halle-Vilvoorde. De tendens waarbij interne migranten zich vanuit Brussel in gemeenten van de Vlaamse Rand vestigen, kan voor een groot deel toegeschreven worden aan personen afkomstig uit de internationale migratie. Statistiek Vlaanderen schat dat er tegen 2034 jaarlijks nog 10% meer Brusselaars richting het Vlaams Gewest zullen trekken.

Bron: Beleidsnota Vlaamse Rand Ben Weyts 2019

Aandacht voor Zuidelijke Kanaalzone via Vlaams Randfonds

RUISBROEK: –  Afgelopen vrijdag kwam de Beleidsnota Vlaamse Rand 2019-2024 online.
In de samenvatting van de beleidsnota schrijft Vice-minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van de Vlaamse Rand, Ben Weyts het volgende: “Het nieuwe Vlaamse Randfonds geeft het beleid echt vleugels, want voor de allereerste keer is er een substantieel eigen budget voorzien. Ik heb daarbij zeker ook oog voor de noordelijke en zuidelijke kanaalzone, waar veel maatschappelijke uitdagingen samenkomen maar waar ook nog veel potentieel te verzilveren is”.

Nog later staat er onder meer: “Zo zal het Vlaamse Randfonds inzetbaar zijn voor de samenlevingsuitdagingen in de noordelijke en zuidelijke kanaalzone. Daarbij kunnen de Broeksite en projecten in de zuidelijke kanaalzone een rol spelen.”

Ben Weyts: “Tijdens de voorbije legislatuur liet ik een haalbaarheidsstudie uitvoeren door Idea Consult naar de oprichting van een congres- en cultuurcentrum in de Zuidelijke kanaalzone. Uit die studie blijkt dat een traditioneel cultuurcentrum op één locatie onvoldoende meerwaarde biedt voor de regio, maar dat er wel nood is aan een tweelagig strategisch kader om de zuidelijke kanaalzone te laten heropleven. Verschillende ruimtelijke en infrastructurele hefboomprojecten zijn al in onderzoek of in ontwikkeling. Daarnaast wil ik ook het ontstaan van een netwerk van creatieve en culturele hefboomprojecten op verschillende locaties aanmoedigen. Bij deze 2- lagige aanpak zoeken we naar kruisbestuivingen en co-creatie. Ik zie erop toe dat deze ontwikkeling aansluit bij het DNA en de uitdagingen van de zuidelijke kanaalzone. Naast de zuidelijke kanaalzone neem ik de Broeksite in de noordelijke kanaalzone onder de loep. Ook in deze deelregio kunnen sociale en culturele acties immers helpen om samenlevingsproblemen en achterstand weg te werken”

 

(met dank aan Sint-Pieters-Leeuw nieuwssite)

---